Ngành Thuế khẳng định các hộ kinh doanh vẫn được mua hóa đơn. Nhưng có một điểm khác biệt căn bản giữa quy định mới và quy định cũ về tính thuế thu nhập cá nhân của các hộ này, liên quan đến việc sử dụng hóa đơn.
Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) Phạm Đình Thi nhắc tới điều này khi trao đổi với phóng viên về một thông tin vừa được báo chí phản ánh, đó là theo Luật thuế mới, từ 1/1/2015, các hộ kinh doanh muốn có hóa đơn xuất cho khách phải chuyển thành doanh nghiệp. Thông tin này đang khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng.
Đâu là nguồn cơn dẫn tới thông tin trên?
Ông Thi giải thích, theo quy định từ 31/12/2014 về trước, hộ kinh doanh có hai hình thức nộp thuế thu nhập cá nhân, một là nộp thuế khoán, hai là nộp thuế dựa trên kết quả kê khai doanh thu. Cả hai cách thức đều phải xác định mức thu nhập chịu thuế, sau đó phải giảm trừ gia cảnh rồi mới thu thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần.
Vấn đề là cách tính đó quá phức tạp khiến người nộp thuế cũng không hiểu được, không rõ liệu cơ quan thuế tính có chính xác hay không. Đây là cơ hội cho cán bộ gây phiền hà, khó khăn cho người nộp thuế. Ngược lại, cũng có những hộ lợi dụng để giảm nghĩa vụ thuế với nhà nước.
Trước tình trạng này, Luật mới đã có sửa đổi rất căn bản, thống nhất một cách tính. Đó là từ 1/1/2015, cá nhân kinh doanh nộp thuế thu nhập cá nhân theo tỉ lệ trên doanh thu đối với từng lĩnh vực, ngành nghề sản xuất kinh doanh. Chẳng hạn như phân phối, cung cấp hàng hóa: 0,5%, dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 2%, sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 1,5%... Tỷ lệ này được ghi rõ trong Luật.
Mức khoán ổn định trong 1 năm. Khi cơ quan thuế thông qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán xác minh cho rằng doanh thu thực tế vượt trên 50% mức doanh thu tính thuế đang áp dụng thì mới điều chỉnh mức thuế khoán. Và mức thuế khoán mới sẽ được áp dụng cho thời gian còn lại của năm tính thuế, không có hiệu lực hồi tố về thời gian trước.
Làm thế nào để xác định doanh thu khoán chính xác? Ông Thi cho hay đây là câu hỏi của nhiều người. Thực tế thì không ai biết rõ hơn về doanh thu của từng hộ bằng những hộ kinh doanh liền kề và chính quyền cơ sở. Theo Luật Quản lý thuế, các hộ kinh doanh hàng năm phải khai doanh thu, cơ quan thuế tập hợp lại, gửi hội đồng tư vấn thuế xã, phường hoặc ban quản lý chợ để xem lại, đồng thời công khai tham khảo ý kiến người dân.
“Rõ ràng người dân sẽ không chấp nhận ông hàng xóm có doanh thu gấp 3 lần tôi mà nộp thuế như tôi. Do đó, quy định này sẽ tránh được cán bộ thuế thế này thế khác”, ông Thi khẳng định.
Như vậy, việc tính thuế thu nhập cá nhân của các hộ kinh doanh sẽ không cần sử dụng hóa đơn nữa, mặc dù các hộ có thể vẫn cần hóa đơn để cung cấp cho khách hàng. Vì vậy, đã có một số cơ quan thuế địa phương cho rằng hộ kinh doanh sẽ không được mua hóa đơn kể từ năm 2015.
Ông Thi khẳng định các hộ, cá nhân kinh doanh vẫn được mua hóa đơn bình thường như hiện nay. Trong Văn bản số 5603/TCT-CS vừa phát hành ngày 16/12 gửi Cục Thuế các địa phương, Tổng cục Thuế cho biết, việc sử dụng hóa đơn của hộ, cá nhân kinh doanh tiếp tục được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 51/2010/NĐ-CP ngày 14/5/2010; Nghị định số 04/2014/NĐ-CP ngày 17/1/2014 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 51/2010/NĐ-CP, Thông tư số 39/2014/TT-BTC ngày 31/3/2014 của Bộ Tài chính.
Vậy cơ quan thuế sẽ xử lý thế nào với trường hợp nếu doanh thu sử dụng hóa đơn cao hơn so với doanh thu khoán, liệu có tính thêm thuế không?
Ông Phạm Đình Thi cho biết theo quy định trước đây, cơ quan thuế sẽ tính lại để thu thêm thuế. Nhưng với quy định mới, như đã nói ở trên, khi có chứng cứ cho thấy doanh thu thực tế cao hơn doanh thu khoán, cơ quan thuế sẽ áp mức thuế khoán cao hơn kể từ thời điểm đó mà không tính lại mức thuế khoán của thời gian trước.
Quy định như vậy rõ ràng vừa có lợi cho người nộp thuế, vừa hạn chế được tiêu cực, nhũng nhiễu của cán bộ thuế và cả việc gian lận thuế.
.