Kinh tế xã hội

Công khai, minh bạch và dân chủ trong quản lý, sử dụng đất

(Congannghean.vn)-Ngày 1/7/2014, Luật Đất đai năm 2013 chính thức có hiệu lực thi hành. Đạo luật này như luồng sinh khí mới thổi vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế toàn cầu hóa của đất nước. Luật có một số nội dung đổi mới quan trọng, tiếp tục khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Đồng thời, quy định cụ thể quyền của Nhà nước, quyền và nghĩa vụ của người dân trong thực hiện luật này.

 

Những điểm mới của Luật Đất đai 2013

 

Luật Đất đai năm 2013 ra đời là sự kiện quan trọng đánh dấu những đổi mới về chính sách đất đai, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và đảm bảo giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nước. Luật Đất đai có nhiều quy định mới, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, đồng thời giải quyết các tồn tại, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, nhằm khai thác tiềm năng vô giá về đất đai để xây dựng và phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

 

Ngoài việc tiếp tục khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Đồng thời, quy định cụ thể quyền của Nhà nước, quyền và nghĩa vụ của người dân. Luật Đất đai 2013 đã hoàn thiện chính sách, pháp luật về đất đai đối với khu vực nông nghiệp nhằm tạo động lực cho tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trên cơ sở những quy định cụ thể. Luật chú trọng đổi mới công tác lập, quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên cơ sở quy định rõ mối quan hệ giữa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với quy hoạch, kế hoạch của các ngành và lĩnh vực khác của địa phương. Đặc biệt, luật đã quy định cụ thể nội dung kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện làm căn cứ thu hồi, giao, cho thuê và chuyển mục đích sử dụng đất nhằm  đảm bảo phù hợp khả năng đầu tư và huy động các nguồn lực, khắc phục lãng phí trong việc thực hiện các dự án có sử dụng đất.

 

Một điều quan trọng khác là Luật Đất đai 2013 nhằm tăng cường vận hành các quan hệ đất đai theo hướng thị trường, xóa bỏ cơ chế bao cấp trong quản lý, sử dụng đất đai quanh các quy định như thu hẹp các trường hợp được Nhà nước giao đất, chuyển cơ bản sang hình thức thuê đất; thực hiện cơ chế đấu giá quyền sử dụng đất khi giao đất có thu tiền sử dụng, cho thuê đất… Các quy định trong luật đã hoàn thiện cơ chế nhằm phát huy nguồn lực từ đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội thông qua quy định Nhà nước, chủ động thu hồi đất theo quy hoạch sử dụng đất; lập quỹ phát triển đất, tạo quỹ đất sạch để đấu giá quyền sử dụng. Đồng thời, quy định cụ thể điều kiện được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, có chế tài mạnh để xử lý đối với các trường hợp không sử dụng, chậm tiến độ để khắc phục tình trạng giao, cho thuê tràn lan khi đã giao nhận mà vẫn bị bỏ hoang, không có hiệu quả trong việc sử dụng đất gây thất thu trong quản lý sử dụng đất kinh tế đặc thù.

 

Người dân đến làm thủ tục tại Văn phòng cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất TP Vinh

Bên cạnh đó, việc đổi mới trong Luật Đất đai 2013 nhằm tăng cường sự công khai, minh bạch và dân chủ trong quản lý, sử dụng đất thông qua các quy định cụ thể về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất; quy định đăng ký đất đai là bắt buộc; tăng cường sự giám sát của các cơ quan chức năng cũng như các tổ chức được dân cử. Đây cũng là biện pháp thiết lập sự bình đẳng trong việc tiếp cận đất đai, thực hiện quyền và nghĩa vụ sử dụng đất giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Mở rộng quyền cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất. Luật coi việc tiếp tục đổi mới công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước - người sử dụng đất - nhà đầu tư thông qua các quy định về giá đất bồi thường, điều kiện được bồi thường; tách bạch các khoản bồi thường và hỗ trợ để việc này được công bằng với các đối tượng bị thu hồi đất. Một điểm đáng chú ý khác là Luật Đất đai 2013 quan tâm hơn đến việc đảm bảo quyền sử dụng đất cho nhóm người dễ bị tổn thương như phụ nữ, người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số qua việc bổ sung các quy định cụ thể trách nhiệm của Nhà nước về đất ở, đất sản xuất nông nghiệp, cấp đổi giấy chứng nhận, chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất. Luật xác lập cụ thể hơn trách nhiệm, quyền hạn của Nhà nước, các chủ thể sử dụng đất, quan tâm đến chất lượng đất; tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật đất đai đối với khu vực nông nghiệp.

 

Triển khai và thực hiện nghiêm túc

 

Ngày 24/3/2014, UBND tỉnh Nghệ An đã có Quyết định số 1077/QĐ-UBND ban hành kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg về việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2013 trên địa bàn toàn tỉnh. Theo kế hoạch trên, các sở, ngành và UBND các cấp thực hiện tốt các điều kiện để thi hành Luật Đất đai năm 2013 trên địa bàn tỉnh. Trong đó chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đất đai; công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác quản lý đất đai. Chú trọng công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cho thuê đất, giao đất chuyển mục đích sử dụng đất; công tác thu hồi đất, bồi thường; điều tra cơ bản về đất đai, đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu đất đai; công tác định giá đất…

 

Theo quy định tại Điều 5, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đất đai thì Văn phòng đăng ký đất đai là đơn vị sự nghiệp công trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, do UBND cấp tỉnh thành lập hoặc tổ chức lại trên cơ sở hợp nhất Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và các văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường hiện có ở địa phương. Văn phòng đăng ký đất đai phải được thành lập hoặc tổ chức lại trước ngày 31/12/2015. Trong thời gian chưa được thành lập hoặc tổ chức lại thì Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất đã thành lập được tiếp tục hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ đã được giao. UBND tỉnh cũng đã giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường hoàn thành việc xây dựng đề án kiện toàn tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác quản lý đất đai trước ngày 1/7/2014.

 

Theo quy định của Luật Đất đai 2013, tin rằng các văn phòng đăng ký đất đai hoạt động sẽ nhanh hơn, thuận lợi hơn, không gây phiền hà cho người dân. Và, các thành phần kinh tế hoạt động mang lại hiệu quả trong phát triền kinh tế - xã hội từ quỹ đất, tiến tới xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp trong tiến trình hội nhập kinh tế toàn cầu.