Năm 2013, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục điều hành tín dụng linh hoạt theo hướng mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn hoạt động của các tổ chức tín dụng, kiểm soát chặt chẽ hoạt động cho vay ngoại tệ phù hợp với chủ trương của Chính phủ về hạn chế đô la hóa trong nền kinh tế.
Thực hiện chỉ đạo trong các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã đề ra mục tiêu và nhiệm vụ của ngành Ngân hàng trong năm 2013 là: Tiếp tục điều hành linh hoạt và đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ; chủ động điều hành cung ứng tiền nhằm ổn định thị trường tiền tệ và đảm bảo tính thanh khoản của các tổ chức tín dụng (TCTD), góp phần kiềm chế lạm phát ở mức thấp và ổn định kinh tế vĩ mô.
Đồng thời, NHNN tiếp tục điều hành tín dụng linh hoạt theo hướng mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn hoạt động của các TCTD, kiểm soát chặt chẽ hoạt động cho vay ngoại tệ phù hợp với chủ trương của Chính phủ về hạn chế đô la hóa trong nền kinh tế.
Chỉ đạo các TCTD nâng cao hiệu quả quản lý kinh doanh, tiết kiệm chi phí, áp dụng lãi suất cho vay mới ở mức hợp lý, xem xét tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất cho vay cũ xuống dưới 13%/năm trên cơ sở khả năng tài chính nhằm chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp; thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn trong quan hệ vay vốn giữa doanh nghiệp với các TCTD như gia hạn nợ, xem xét điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, tính toán miễn và giảm lãi vay, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận được những khoản vay mới.
Trong năm 2013, NHNN đã giảm 2%/năm đối với các mức lãi suất điều hành, giảm 3%/năm đối với trần lãi suất cho vay ngắn hạn VND dành cho các lĩnh vực ưu tiên, giảm 1%/năm trần lãi suất tiền gửi VND, cho phép các TCTD tự ấn định lãi suất tiền gửi VND kỳ hạn 6 tháng trở lên.
Để giảm dần mặt bằng lãi suất theo lộ trình đề ra và ổn định thị trường tiền tệ, NHNN đã chuẩn bị các biện pháp cần thiết để chủ động hỗ trợ thanh khoản kịp thời cho các TCTD tại các thời điểm nhu cầu thanh toán cao; đồng thời, tăng cường thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm trần lãi suất huy động.
Với các giải pháp điều hành kết hợp với điều hành linh hoạt cung ứng tiền, mặt bằng lãi suất năm 2013 tiếp tục giảm 2-5%/năm, tương đương mức lãi suất trong các năm 2005-2006, thị trường tiền tệ tiếp tục ổn định. Mặc dù lãi suất giảm, nhưng tiền gửi tiếp tục tăng.
Tính đến ngày 12/12, nguồn vốn huy động tăng 15,61% so với cuối năm 2012, trong đó tiền gửi ngoại tệ tăng 13,7%, tiền gửi VND tăng 15,93%. Thanh khoản của hệ thống các TCTD tiếp tục cải thiện, đảm bảo khả năng thanh toán và chi trả của toàn hệ thống. Trong năm 2013, mặt bằng lãi suất ổn định và tiếp tục giảm.
Đến cuối năm 2013, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng dao động quanh mức 2-5%/năm tùy theo kỳ hạn, lãi suất huy động và cho vay VND trên thị trường giảm 2-5%/năm, tương đương với mức lãi suất trong các năm 2005-2006, từng bước chấm dứt tình trạng cạnh tranh qua lãi suất.
Bên cạnh các biện pháp điều chỉnh lượng tiền trong lưu thông để giảm dần mặt bằng lãi suất, NHNN tiếp tục giảm lãi suất cho vay ngắn hạn VND đối với 5 lĩnh vực ưu tiên gồm: Nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Cụ thể là, điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên theo xu hướng giảm của trần lãi suất tiền gửi VND.
NHNN đã tiến hành hỗ trợ nguồn vốn và giảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc đối với 7 TCTD để khuyến khích các TCTD tiếp tục cho vay phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn. Đến cuối tháng 11/2013, tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tăng 17% so với cuối năm 2012; doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng 24,51%, công nghiệp hỗ trợ tăng 10,84%.
Để giảm dần tình trạng tồn kho thị trường bất động sản, NHNN đã phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 11/TT-NHNN quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/2013/NQ-CP.
Để triển khai áp dụng Thông tư này, NHNN đã dành 30.000 tỉ VND để tái cấp vốn hỗ trợ cho các ngân hàng thương mại Nhà nước cho vay hỗ trợ nhà ở, thời hạn cho vay có thể kéo dài 10 năm với mức lãi suất tái cấp vốn hiện nay là 4,5%/năm. Kết quả bước đầu, đến cuối tháng 11/2013, các NHTM đã giải ngân cho 1.236 khách hàng với tổng dư nợ 470,8 tỉ đồng.
Đầu tháng 12/2013, NHNN đã đề xuất và được Chính phủ chấp thuận thực hiện cho vay tái cấp vốn đối với trái phiếu đặc biệt với mức lãi suất thấp hơn 2% so với lãi suất tái cấp vốn do NHNN quy định tại từng thời kỳ, giúp kích thích giải quyết nợ xấu nhanh hơn. Đây được coi là biện pháp đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu, đồng thời là yếu tố quan trọng để các TCTD tiếp tục giảm lãi suất cho vay đối với nền kinh tế.
Tính đến ngày 12/12, tín dụng toàn hệ thống TCTD tăng 8,83% so với cuối năm 2012, tuy thấp hơn mục tiêu đề ra (12%) nhưng hiệu quả và chất lượng tín dụng cải thiện rõ rệt, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý. Cơ cấu tín dụng tiếp tục được cải thiện theo hướng tập trung vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, nhất là những lĩnh vực ưu tiên, tín dụng đối với lĩnh vực không khuyến khích giảm cả về tỉ trọng và con số tuyệt đối.
Tóm lại, điều hành tín dụng và lãi suất năm 2013 tiếp tục gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả của nền kinh tế, phù hợp với chủ trương giảm dần tỉ trọng tín dụng ngân hàng cho đầu tư phát triển, tập trung nguồn vốn cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Trong đó, mục tiêu cuối cùng và quan trọng hàng đầu là tiếp tục giảm dần mặt bằng lãi suất theo lộ trình đề ra, góp phần tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp và hỗ trợ thị trường.
Trong năm 2014 và những năm tiếp theo, NHNN sẽ tiếp tục thực hiện những giải pháp quyết liệt để giảm mặt bằng lãi suất cho vay cho phù hợp với mức lãi suất phố biến trên thị trường quốc tế, từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
.