Ly hôn có yếu tố nước ngoài: Những dấu lặng buồn

(Congannghean.vn)-Ly hôn là điều chẳng ai mong muốn sẽ xảy ra trong đời mình. Nhưng vì những lý do khách quan và chủ quan, vì những xoay vần của con tạo cuộc đời, có những người phải dắt díu nhau ra tòa tiến hành những thủ tục pháp lý đau lòng. Với những người có quốc tịch Việt Nam, việc thực hiện các thủ tục, trình tự thường đơn giản, riêng với những cuộc ly hôn có yếu tố nước ngoài, câu chuyện lại thường rắc rối và phức tạp hơn…

Những vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài thường gặp nhiều khó khăn trong xử lý (Tranh minh họa)

1. Thời gian vừa qua, vụ ly hôn của ông Bradley R. C. và bà Trần Thị L. thu hút sự chú ý của dư luận. Theo đó, trong đơn ly hôn của ông Bradley R. C., ông và bà L. kết hôn ngày 26/3/2007 trên cơ sở tự nguyện, có đăng ký kết hôn tại UBND tỉnh Nghệ An. Sau khi kết hôn, vợ chồng chung sống với nhau tại Ailen. Ông Bradley và bà L. có một người con chung là Vanessa Vy C.. Đến năm 2013, vợ chồng phát sinh mâu thuẫn.

Tháng 3/2014, bà L. về Việt Nam và đưa con theo. Đến tháng 9/2014, bà L. trở lại Ailen và để con ở Việt Nam cho bà ngoại nuôi. Từ đó đến nay, ông Bradley nhiều lần về Việt Nam thăm con. Tuy nhiên, ông Bradley cho rằng, cuộc sống của con không được đảm bảo, không được chăm sóc đúng cách. Tình cảm của hai vợ chồng không còn nên nguyện vọng của ông Bradley là được ly hôn với bà Trần Thị L. và yêu cầu Tòa giải quyết cho ông được nuôi dưỡng con. Trong khi đó, bà L. cũng yêu cầu được trực tiếp nuôi con đến lúc trưởng thành.

Theo đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An và quá trình giải quyết vụ án, thẩm phán, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An giải quyết cho ông Bradley và bà L. ly hôn. Về con chung được giao cho bà  L. trực tiếp nuôi dưỡng và ông Bradley cấp dưỡng nuôi con. Tuy nhiên, ông Bradley không chấp thuận và cho biết, sẽ tiếp tục kháng cáo lên Tòa án Nhân dân tối cao. Hiện, ông Bradley đã tìm việc làm ở Nghệ An và quyết tâm thực hiện bằng được ý định khi trở về Việt Nam: Giành quyền nuôi dưỡng con.

2. Trong căn phòng làm việc nhỏ gọn tại Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An, bà Lê Thị Thu Hà, Chánh Tòa dân sự chia sẻ những kỷ niệm khi làm thẩm phán trong những vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài. Theo bà Hà, trong các cuộc ly hôn trên thường ít có tranh chấp về tài sản mà chủ yếu là về con cái và tình cảm.

Thông thường sẽ có 3 tình huống trong mối quan hệ: Giữa người Việt Nam ở trong nước với người Việt Nam ở nước ngoài (hầu như xử vắng mặt), giữa người Việt Nam và người nước ngoài (đang ở nước ngoài) và giữa người nước ngoài và người Việt Nam sang nước ngoài sinh sống. Trong đó, trong xử ly hôn giữa người Việt Nam và người nước ngoài, nhiều khi, sẽ xảy ra những câu chuyện dở khóc dở cười. Có những trường hợp, kết hôn chỉ để mục đích ra nước ngoài nhưng sau đó không đi được do những đòi hỏi khắt khe hơn (chủ yếu là do phỏng vấn không thành) nên hai bên tiến hành ly hôn.

Trên thực tế, có không ít trường hợp, nhiều phụ nữ Việt Nam, tuy về được quê hương nhưng do không lấy được bản án ly hôn tại nước ngoài nên không thể kết hôn tại Việt Nam; hoặc trường hợp các cô dâu tự ý bỏ về và người chồng cũng chưa đưa đơn ly hôn ra tòa tại nước ngoài. Trong trường hợp không có Hiệp định tương trợ tư pháp giữa các quốc gia thì các thủ tục cũng khó khăn hơn.

Cũng theo bà Hà, do một bên đương sự ở nước ngoài nên thông thường tòa án phải ủy thác tư pháp cho Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài hoặc tòa án có thẩm quyền của nước ngoài để thông báo việc thụ lý vụ án và ngày giờ xét xử cho đương sự ở nước ngoài biết. Thời hạn ủy thác cho đương sự ở nước ngoài tối thiểu là 6 tháng, tối đa 18 tháng; đối với vụ án phức tạp thời hạn trên có thể kéo dài hơn. Trong trường hợp 2 lần liên tiếp yêu cầu mà đương sự người nước ngoài không có mặt hoặc không trả lời thì Tòa sẽ xử ly hôn vắng mặt. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các thủ tục ủy thác đều không có kết quả.

Ly hôn là lựa chọn cuối cùng khi cuộc sống vợ chồng trở nên trầm trọng, mục đích hôn nhân không đạt được. Thủ tục giải quyết yêu cầu ly hôn đối với các bên đương sự đều là công dân Việt Nam không phức tạp được Tòa án nhân dân cấp huyện thụ lý giải quyết. Theo đó, từ đầu năm đến nay, Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An đã thụ lý 120 vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài. Hiện nay, Bộ luật Tố tụng Hình sự đã có nhiều điểm mới trong tống đạt, ủy thác nhưng trong nhiều vụ việc, việc tiến hành ly hôn có yếu tố nước ngoài vẫn gặp nhiều vướng mắc, khó khăn.