Càng nhiều tuổi hoạt động co bóp, tiêu hoá thực phẩm càng giảm; các chức năng về vị giác, khứu giác cũng giảm, dẫn đến giảm cảm giác thưởng thức bữa ăn. Thêm vào đó, việc mắc các bệnh lý về răng miệng, mất răng: ảnh hưởng nhiều đến việc nhai, nuốt cũng như tiết nước bọt, dẫn đến mất cảm giác ngon khi ăn. Không những vậy, các bệnh lý và thuốc dùng trị bệnh cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc ăn uống của người cao tuổi.
Việc sống đơn độc, không có người san sẻ, cảm giác bị là người thừa trong nhà dễ khiến người cao tuổi bị tổn thương tâm lý, dẫn đến tình trạng ăn qua loa cho xong bữa hoặc bỏ ăn khi có bất đồng với con cháu.
Người cao tuổi ít vận động, ngồi, nằm một chỗ nhiều, dẫn đến giảm cảm giác thèm ăn.
 Ảnh minh họa (nguồn Internet) |
Dinh dưỡng hợp lý
Nhu cầu năng lượng: Nhu cầu năng lượng của người cao tuổi giảm so với lúc còn trẻ. Như vậy, cần giảm bớt nhằm tránh tăng gánh nặng cho dạ dày và hệ tiêu hoá phải làm việc quá sức. Cũng tránh ăn dư thừa dẫn đến thừa cân, tích tụ mỡ, là nguyên nhân của các bệnh mạn tính không lây.
Nhu cầu chất bột đường: Trong khẩu phần ăn hàng ngày, nên chọn lựa những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như bún, phở, gạo lứt, gạo xát không quá trắng, khoai củ giàu chất xơ, hoặc các loại bánh mì làm từ các loại ngũ cốc nguyên hạt… Nên hạn chế dùng các loại đường dễ hấp thu có trong các loại nước ngọt có gas, bánh kẹo...
Nhu cầu về chất đạm: Ở người cao tuổi, quá trình tiêu hoá và hấp thu chất đạm bị suy giảm. Do vậy một bữa ăn giàu chất đạm (nhiều thịt gia cầm, hải sản, trứng…) sẽ gây khó tiêu hoặc rối loạn tiêu hoá. Tốt nhất người già nên ăn cân đối các loại thịt. Hạn chế ăn thịt đỏ, thịt lẫn mỡ mà nên thay bằng cá, vì chất đạm từ cá dễ tiêu hoá hơn và có chứa một số axit béo cần thiết. Đậu phụ, sữa đậu nành, đậu Hà Lan, đậu cô ve cũng là những thực phẩm cung cấp chất đạm tốt, dễ tiêu hóa, thay cho thịt gia cầm.
Nhu cầu chất béo: Để tránh thúc đẩy tình trạng rối loạn mỡ máu, trong bữa ăn hàng ngày, người già nên hạn chế dùng mỡ động vật (trừ mỡ cá), thịt mỡ, nội tạng động vật, bơ vì chứa nhiều chất béo no và cholesterol không tốt cho tim mạch. Nên sử dụng dầu thực vật trong chế biến thức ăn. Cũng nên hạn chế ăn thức ăn dạng rán, xào hoặc thức ăn nhanh như gà rán, hambuger vì chứa nhiều chất béo, dễ gây khó tiêu. Nên ăn thêm mỡ cá (cá hú, cá tra, cá bông lau…) mỗi tuần ít nhất hai lần, nhằm cung cấp một số axit béo cần thiết mà cơ thể không tổng hợp được như omega-3, omega-6.
Nhu cầu chất khoáng, vitamin và chất xơ: Người cao tuổi trong bữa ăn hàng ngày nên ăn nhiều rau, củ có màu sậm (khoảng 200 - 250g rau/ngày), hoa quả ít ngọt như thanh long (khoảng 150g/ngày) nhằm cung cấp chất xơ chống táo bón và một số vitamin (A, C, E…) cũng như các chất chống lão hoá cần cho cơ thể. Việc bổ sung canxi phòng ngừa loãng xương cũng cần lưu ý. Một đến hai cốc sữa (không đường, không hoặc ít béo) và ăn sữa chua hàng ngày cũng rất cần thiết, có lợi cho quá trình tiêu hoá.
Khi ăn, người cao tuổi cần tránh ăn quá no. Thực phẩm nên nấu nhừ, dễ nhai, dễ nuốt.