Từ mùa mưa năm 2011, do trượt trọng lực, kết cấu của đất đá núi không ổn định, từ đỉnh núi Pu Căm, xã Lượng Minh, huyện Tương Dương đã xuất hiện một vết nứt kéo dài xuống chân trụ sở UBND xã đến chân cầu Sốp Mạt. Mới đây nhất, do đợt mưa lớn kéo dài trong hai ngày 30/6 và 1/7, đã làm sạt lở một mảng núi Pu Căm dài chừng 300m, rộng từ 30 - 40m. Để bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản cho bà con, huyện Tương Dương đã khẩn trương triển khai các biện pháp nhanh chóng di dời các hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm.
Những ngày qua, UBND xã Lượng Minh và huyện Tương Dương đang khẩn trương di dời các hộ dân và các công trình công cộng trong khu vực núi nứt đến điểm tái định cư an toàn. Công tác di dời đang tiến hành chưa xong thì tại đây tiếp tục xảy ra một vụ lở núi khác.
Theo báo cáo của chính quyền địa phương, do trận mưa lớn vào ngày 30/6 và 1/7, vết sạt lở trên núi Pu Căm đã đổ ập đất, đá xuống nhà của 4 hộ dân, trong đó có một nhà bị hư hỏng nặng. Nhiều tuyến đường trong bản hư hỏng, riêng tại địa điểm bị sạt trượt một khối lượng bùn đất nhão cao dày ngang đầu gối. Do trước đó bà con đã chuyển ra nơi ở tạm nên rất may, vụ sạt lở không gây thiệt hại về người.
Hai vết nứt kéo dài trên núi Pu Căm
Ngay bên cạnh cầu Sốp Mạt, chúng tôi chứng kiến một không khí thật khẩn trương. Các hộ gia đình đang nhanh tay dựng tạm mái nhà tranh để có chỗ trú thân trong khi chờ nơi ở mới. Người kê nhà dựng cột, kẻ vào rừng chặt thêm tre mét, lợp nhà để tránh những cơn mưa chiều nặng hạt.
Chứng kiến cuộc sống của người dân nơi đây, chúng tôi không khỏi chạnh lòng, nhà cửa tạm bợ, trong nhà không có vật dụng gì đáng giá, cả gia đình sống chen chúc trong túp lều đang chống chọi với cái nắng gay gắt vào ban trưa, những cơn mưa rào vào buổi chiều nơi miền cao biên giới.
Để hỗ trợ bà con, chính quyền địa phương đã huy động 100 lượt dân quân tự vệ, đóng góp ngày công giúp các hộ dân di dời đến nơi ở mới. Đặc biệt, ngay sau khi xảy ra hiện tượng sạt trượt núi, huyện Tương Dương vào kiểm tra hiện trường, phối hợp với các ban, ngành của xã Lượng Minh tuyên truyền vận động, tổ chức giúp các hộ dân di dời đến nơi ở tạm.
Một nách hai con nhưng chị Lô Thị Thắm đang chuyển nhà
Đồng thời, chỉ đạo địa phương tổ chức vệ sinh môi trường, phun thuốc phòng chống dịch bệnh cho bà con tại nơi ở mới, đảm bảo an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ. Cho đến thời điểm này, toàn bộ 37 hộ dân bản Sốp Mạt đã di dời người và tài sản ra khỏi vùng nguy hiểm đến dựng lán tạm ngay ở chân dốc Có Ho.
Anh Nguyễn Văn Luyện - Trưởng Ban phát triển nông thôn miền núi huyện Tương Dương cho biết: Huyện chỉ đạo địa phương dựng nhà lán tạm cho bà con, đồng thời tập trung xây dựng điểm tái định cư mới ở khu vực Na Sám Hờ. Hiện, đang trong giai đoạn san lấp mặt bằng. Sau khi làm nền xong sẽ tổ chức cho bà con bốc thăm phân lô, chuyển nhà đến khu tái định cư.
Sau khi cơ quan chức năng, đặc biệt là Viện Vật lý địa cầu khuyến cáo, huyện Tương Dương đã báo cáo Trung ương, tỉnh và tỉnh đã có sự chỉ đạo quyết liệt, giao trách nhiệm cho huyện phối hợp với dân, tập trung huy động mọi nguồn lực để đưa các hộ di dời ra vùng mới. Tuy nhiên, do khối lượng công việc nhiều, đường sá đi lại khó khăn và nguy hiểm, lực lượng lao động chính không có, đàn ông hầu hết đi tù do tệ nạn ma túy, trong bản chủ yếu còn lại đàn bà, con gái nên đến nay các hộ gia đình chỉ mới di dời đồ đạc, vật dụng gia đình chứ chưa tháo dỡ nhà cửa được.
Hiện, vết nứt trên núi đang tiếp tục kéo dài và nếu sắp tới có những trận mưa lớn kéo dài như thời gian vừa qua, bà con không khẩn trương tháo dỡ thì nguy cơ số nhà cửa này sẽ bị bùn đất vùi lấp là rất lớn. Ông Nguyễn Hồ Cảnh - Chủ tịch UBND huyện Tương Dương cho biết: “Để hỗ trợ các hộ dân, huyện trích ngân sách từ quỹ dự phòng khẩn cấp, năm ngoái hỗ trợ 3 triệu đồng/hộ; mới đây là 5 triệu đồng/hộ để tạo điều kiện các hộ có thêm kinh phí di dời đến nơi ở tạm.
Tuy nhiên, đây là ảnh hưởng của thiên tai nên Nhà nước không đền bù cho dân như những dự án khác mà chỉ hỗ trợ một phần cho đồng bào để di dời ra khỏi khu vực nguy hiểm”.
Nhằm giúp nhân dân sớm ổn định cuộc sống, đến nay tỉnh đã hỗ trợ Tương Dương 10 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng cho khu tái định cư bản Sốp Mạt. Từ nguồn kinh phí này, huyện sẽ trích một phần hỗ trợ các hộ dân tháo dỡ, vận chuyển nhà cửa đến nơi ở mới. Số còn lại phục vụ xây dựng hạ tầng như điện, đường, trụ sở ủy ban, nhà cộng đồng, trạm y tế và trường mầm non.
Trước mắt, cần đẩy nhanh tiến độ san lấp mặt bằng để người dân dựng nhà. Tuy nhiên, đây là việc làm khó khăn, tốn kém đòi hỏi kinh phí lớn. Vì vậy, huyện rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước bằng dự án tái định cư cụ thể hoặc cần có một cơ chế đặc thù cho Sốp Mạt để các hộ dân sớm ổn định cuộc sống.
Hiến Chương
.