Lực lượng Quản lý Xuất nhập cảnh (XNC) tiền thân là Phòng Quản lý ngoại kiều, Phòng Công an Biên phòng được thành lập theo Nghị định số 74 ngày 13/5/1953 của Thứ Bộ Công an (nay là Bộ Công an). Kể từ đó, ngày 13/5 đã trở thành ngày truyền thống của Lực lượng Quản lý XNC.
Qua các giai đoạn xây dựng và phát triển, tên gọi và tổ chức bộ máy đã thay đổi nhiều lần nhưng chức năng chính vẫn là quản lý Nhà nước về xuất nhập cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và XNC của công dân Việt Nam theo quy định của pháp luật; thực hiện các biện pháp công tác nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn và xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam về XNC.
1. Lực lượng Quản lý Xuất nhập cảnh (XNC) tiền thân là Phòng Quản lý ngoại kiều, Phòng Công an Biên phòng được thành lập theo Nghị định số 74 ngày 13/5/1953 của Thứ Bộ Công an (nay là Bộ Công an). Kể từ đó, ngày 13/5 đã trở thành ngày truyền thống của Lực lượng Quản lý XNC.
CBCS Phòng Quản lý XNC hướng dẫn nhân dân làm thủ tục cấp hộ chiếu
Qua các giai đoạn xây dựng và phát triển, tên gọi và tổ chức bộ máy đã thay đổi nhiều lần nhưng chức năng chính vẫn là quản lý Nhà nước về xuất nhập cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và XNC của công dân Việt Nam theo quy định của pháp luật; thực hiện các biện pháp công tác nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn và xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam về XNC.
Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, qua các thời kỳ cách mạng, cán bộ chiến sỹ lực lượng Quản lý XNC nói chung, lực lượng Quản lý XNC Công an tỉnh Nghệ An nói riêng, đã phát huy bản chất anh hùng cách mạng, truyền thống vẻ vang của lực lượng Công an nhân dân, từ lãnh đạo chỉ huy đến cán bộ chiến sỹ không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, đoàn kết, sáng tạo trong công tác, khắc phục khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, đạt được nhiều thành tích trong lĩnh vực bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn trật tự xã hội, góp phần phục vụ đắc lực thực hiện đường lối đối ngoại, hợp tác quốc tế và sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt là trong công cuộc đổi mới hiện nay.
2. Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh, Công an Nghệ An được thành lập ngày 9/6/2010 theo Quyết định số 659/QĐ-CAT(PX13) của Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An. Trước thời điểm này, Phòng Quản lý XNC là một đội công tác - Đội Quản lý Xuất nhập cảnh thuộc Phòng Bảo vệ Chính trị I.
Trong 60 năm qua, lực lượng Quản lý XNC, Công an tỉnh Nghệ An đã làm tốt công tác nắm tình hình, tổ chức các biện pháp nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch lợi dụng XNC hoạt động xâm phạm ANQG và TTATXH; tăng cường công tác quản lý cư trú, hoạt động, đi lại của người nước ngoài, quản lý công dân Việt Nam xuất cảnh, nhập cảnh; chủ động phát hiện và đấu tranh xử lý hàng trăm trường hợp vi phạm pháp luật về XNC, thu nộp ngân sách Nhà nước hàng tỷ đồng.
Phối hợp các lực lượng triển khai kế hoạch bảo vệ các sự kiện trọng đại của đất nước, của ngành và của tỉnh nhà; tham mưu, đề xuất chủ trương, biện pháp đảm bảo an toàn cho người nước ngoài đến hoạt động đầu tư, hợp tác đào tạo; tham mưu, hướng dẫn các cơ quan, ban, ngành trong các hoạt động có yếu tố nước ngoài, phòng chống hoạt động thu tin tình báo, lợi dụng xâm phạm ANQG.
Chi đoàn Phòng Quản lý XNC trao quà tình nghĩa cho người dân tại huyện Hưng Nguyên
Chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ, nắm tình hình người nước ngoài và Việt kiều đến Nghệ An (riêng giai đoạn từ 2001 - 2012 có 160.277 lượt người nước ngoài và Việt kiều đến Nghệ An), kịp thời phát hiện, đấu tranh ngăn chặn các hoạt động vi phạm pháp luật về XNC, xâm phạm ANQG và TTATXH. Phối hợp Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Công an các huyện có cửa khẩu, biên giới tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ đường biên, cửa khẩu và khu vực biên giới, phát hiện, xử lý, ngăn chặn hoạt động xâm nhập của các tổ chức khủng bố, tổ chức phản động, tội phạm khác xâm hại lợi ích Quốc gia.
Nghệ An là một trong 5 tỉnh, thành số công dân có nhu cầu đề nghị cấp hộ chiếu, thông hành và xuất cảnh, nhập cảnh đông nhất trong cả nước. Trung bình mỗi năm, Phòng Quản lý XNC Công an Nghệ An tiếp nhận, xét duyệt, chuyển Cục Quản lý XNC khoảng 60.000 - 70.000 hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu, tiếp nhận hồ sơ, cấp khoảng 10.000 - 18.000 thông hành biên giới Việt Nam - Lào. Con số này gia tăng theo từng năm.
Theo thống kê, giai đoạn 1998 - 2001, đơn vị đã tiếp nhận, chuyển Cục Quản lý XNC cấp 43.314 hộ chiếu, cấp 25.000 thông hành biên giới Việt Nam - Lào; còn năm 2001 - 2012 là 365.373 hộ chiếu; 92.394 thông hành biên giới Việt - Lào.
Thông qua công tác tiếp nhận quản lý người nước ngoài từ năm 2005 - 2012, đã phát hiện 1.047 trường hợp vi phạm quy chế XNC, phạt tiền 774 trường hợp với số tiền 1.649.450.000 đồng, cảnh cáo 187 trường hợp; rút ngắn thời hạn cư trú, buộc xuất cảnh trước thời hạn 86 trường hợp. Riêng năm 2011, đã phát hiện, xử phạt 273 trường hợp vi phạm quy chế XNC với số tiền phạt 442.500.000 đồng; năm 2012, phát hiện, xử lý 300 trường hợp vi phạm quy chế XNC, tổng tiền phạt 677.750.000 đồng.
3. Với chức năng quản lý Nhà nước trên lĩnh vực XNC, trong đó, công tác giải quyết các thủ tục hành chính chiếm một phần không nhỏ trong công tác chuyên môn nghiệp vụ, trong 60 năm qua, đặc biệt là trong thời gian gần đây, lực lượng Quản lý XNC Công an tỉnh Nghệ An đã triển khai thực hiện có chất lượng Đề án cải cách hành chính trong công tác quản lý XNC, phục vụ tốt yêu cầu chính đáng của cán bộ, nhân dân, người nước ngoài và các cơ quan, doanh nghiệp.
Điển hình là: Tham mưu và ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan công tác quản lý XNC như: Quy định về công tác khai báo tạm trú đối với người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài tại địa bàn Nghệ An; hướng dẫn thủ tục cấp hộ chiếu phổ thông theo Nghị định 136/2007 của Chính phủ và Thông tư số 27/TT của Bộ Công an; đề xuất sửa đổi mẫu "Đơn đề nghị cấp giấy thông hành" Bộ Công an ban hành theo Thông tư số 10/1999/TT-BCA…
Ngoài ra, nhằm giảm bớt thủ tục phiền hà cho nhân dân, đơn vị cũng đã tham mưu cho Cục Quản lý XNC bỏ yêu cầu phải có xác nhận của chính quyền địa phương vào tờ khai đề nghị cấp hộ chiếu, giấy thông hành; tờ khai có thể lấy trên mạng Internet, hoặc phô tô. Mở thêm bàn tiếp dân khi có lượng người đến xin cấp hộ chiếu, thông hành đông, cải tiến phương pháp tiếp nhận, xử lý hồ sơ nhằm đảm bảo giải quyết nhanh chóng, rút ngắn thời gian làm hộ chiếu từ 20 - 25 ngày xuống còn 8 - 10 ngày, thông hành từ 5 ngày xuống còn 2 - 3 ngày; đối với đồng bào dân tộc thiểu số các huyện miền núi, rẻo cao, ưu tiên giải quyết hồ sơ xin cấp hộ chiếu nhanh nhất và cấp thông hành biên giới Việt - Lào trong ngày. Đối với hồ sơ đề nghị cấp thị thực, thẻ tạm trú và gia hạn tạm trú, hiện nay đơn vị giải quyết trong vòng 3 ngày.
Nhằm cải tiến lề lối làm việc, đáp ứng hơn nữa nhu cầu của nhân dân, Phòng Quản lý XNC đã tổ chức diễn đàn "Lắng nghe ý kiến nhân dân" tại trụ sở XNC vào ngày 15 hàng tháng để dân được tự do phản ánh và được nghe giải đáp những thắc mắc về mọi mặt liên quan công tác quản lý XNC của cán bộ Công an; đồng thời thẩm tra, xác minh và xử lý kịp thời các phản ánh của nhân dân liên quan đến công tác quản lý XNC.
Với những thành tích xuất sắc trong 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Quản lý XNC Công an Nghệ An cùng với Phòng Bảo vệ Chính trị I đã được Đảng, Nhà nước vinh danh, tặng thưởng 1 Huân chương Chiến công hạng Ba, 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất, nhiều Bằng khen của Chính phủ, Bộ Công an, UBND tỉnh, hơn 30 lần đạt danh hiệu “Đơn vị quyết thắng”, hàng chục lượt CBCS được tặng Huân, Huy chương các loại, danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở”. Đặc biệt năm 1996, Phòng Bảo vệ Chính trị I (trong đó có lực lượng Quản lý XNC), Công an Nghệ An được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Hải Việt
.